Een rookkanaal heeft als doel om rookgassen die ontstaan tijdens de verbranding van een brandstof op een correcte, maar vooral veilige wijze af te voeren. Op zich lijkt dit nu niet meteen de meest ingewikkelde procedure, maar toch omvat het aanleggen van een rookkanaal heel wat vakmanschap en kennis over deze materie. Een nauwkeurige afstelling van het rookkanaal op de aanwezige verwarmingsinstallatie is namelijk een basisvereiste om latere hinder of zelfs brand te voorkomen.
Hoe werkt een rookkanaal?
De werking van een rookkanaal berust op de wetenschap dat rookgassen door hun warmte lichter zijn dan lucht, waardoor deze automatisch opstijgen. In combinatie met de natuurlijke trek of onderdruk in het rookkanaal worden de rookgassen vrijwel meteen afgevoerd, tenminste als het rookkanaal voldoet aan de eisen van de verwarmingsinstallatie.
Een goede afstemming is essentieel
Vandaar dat een optimale afstemming op de verwarmingsketel, diens vermogen, de gebruikte brandstof en eventuele aanwezige haarden of kachels, zo belangrijk is. Aan de hand van deze gegevens zal de installateur kunnen bepalen hoe hoog het rookkanaal moet zijn en welke diameter aangewezen is. Deze berekening is trouwens niet alleen op nieuwbouwwoningen van toepassing, ook bij bestaande woningen waarbij een oude verwarmingsinstallatie vervangen wordt, zal de installateur nagaan of het rookkanaal al dan niet aangepast moet worden. Een rookkanaal dat niet correct afgestemd is op de verwarmingsinstallatie geeft namelijk kans op roet-, schimmel- of condensatievorming. Verder beïnvloedt ook de vorm van het rookkanaal de afvoer van rookgassen, scherpe bochten of vernauwingen tussen de ketel en de uitmonding worden daardoor best vermeden.
De traditionele schoorsteen
Het meest toegepaste rookkanaal bij uitstek is en blijft de traditionele schoorsteen, bestaande uit hetzelfde materiaal als de gevel. Belangrijk is dat de schoorsteen in zijn geheel geïsoleerd wordt, zeker als de schoorsteen gekoppeld wordt aan een moderne hoogrendementsketel of condensatieketel. Bij deze verwarmingsketels is de uitgangstemperatuur van de rookgassen vrij laag, waardoor condensatievorming kan ontstaan in een niet geïsoleerde schoorsteen. Andere mogelijkheden zijn beton, keramische materialen of roestvrij staal, zolang de binnenzijde van het rookkanaal maar glad genoeg is. Ruwe materialen bieden de rookgassen te veel weerstand, waardoor de opstijging belemmerd wordt. Speciale schoorsteenpotten die in de schoorsteen gemonteerd kunnen worden, bieden hiervoor een gepaste oplossing.
Een rookkanaal door het dak niet altijd meer nodig
Met de opkomst van modernere verwarmingsketels hoeft het rookkanaal niet langer doorheen het dak geplaatst te worden. In sommige situaties is het namelijk ook perfect mogelijk om het rookkanaal doorheen de muur te plaatsen, waarbij ventilatoren een correcte rookafvoer in de hand werken. Toch is het niet de bedoeling dat men zomaar een gevelopening voorziet om de rookgassen af te voeren, vermits een rookkanaal doorheen de gevel wel degelijk aan een aantal specifieke plaatsingsregels gebonden is. Dit is nodig om te vermijden dat rookgassen door nabije openstaande ramen of toevoeropeningen voor ventilatie weer naar binnen gezogen kunnen worden. In ieder geval, een schoorsteen vereist een regelmatig onderhoud om problemen en zelfs brand in het ergste geval, te voorkomen. Voor verwarmingsinstallaties op stookolie is een jaarlijks onderhoud verplicht, bij installaties op aardgas geldt een tweejaarlijks onderhoud.